Zabezpieczenie należytego wykonania umowy (ZNWU) to kluczowy mechanizm w systemie zamówień publicznych, który chroni interesy zamawiającego przed ryzykiem niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez wykonawcę. Jest to forma finansowego zabezpieczenia, która może przyjąć różne postaci, takie jak gotówka, gwarancje bankowe, gwarancje ubezpieczeniowe czy poręczenia instytucji finansowych.

Czym jest zabezpieczenie należytego wykonania umowy?

Zabezpieczenie należytego wykonania umowy to kwota pieniędzy lub dokument gwarantujący określoną wypłatę środków zamawiającemu, z których może on zaspokoić swoje roszczenia na wypadek nieterminowego lub nienależytego wykonania zobowiązania wynikającego z umowy o zamówienie publiczne. Dzięki zabezpieczeniu zamawiający może pokryć przysługujące mu wierzytelności bez konieczności występowania na drogę sądową.

Kiedy i dlaczego stosuje się zabezpieczenie należytego wykonania umowy?

Zabezpieczenie jest wymagane zawsze wtedy, gdy zamawiający uzna to za konieczne dla ochrony interesów publicznych. Ma ono na celu:

• ochronę przed nieterminową realizacją zamówienia,

• zabezpieczenie kar umownych,

• zabezpieczenie rękojmi za wady lub gwarancji jakości,

• zapewnienie wykonania zastępczego w razie niewywiązania się przez wykonawcę.

Formy wniesienia zabezpieczenia

Wykonawca może wnieść zabezpieczenie w jednej lub kilku z następujących form:

• pieniądzu
• poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej;
• gwarancjach bankowych;
• gwarancjach ubezpieczeniowych;
• poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Za zgodą zamawiającego zabezpieczenie może być również wniesione w formie weksli z poręczeniem wekslowym banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, przez ustanowienie zastawu na papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego, lub przez ustanowienie zastawu rejestrowego.

Poręczenia i gwarancje jako formy zabezpieczenia

Poręczenia należytego wykonania umowy są jedną z form zabezpieczenia prawidłowego wykonania kontraktu wymienioną w ustawie Prawo zamówień publicznych. Gwarancja należytego wykonania kontraktu to forma zabezpieczenia interesów zamawiającego w postępowaniu przetargowym, polegająca na zobowiązaniu banku lub ubezpieczyciela do zapłaty określonej kwoty na rzecz zamawiającego, jeśli wykonawca nie wywiąże się ze swoich obowiązków wynikających z umowy.

Znaczenie zabezpieczenia dla zamawiającego

Zabezpieczenie należytego wykonania umowy służy ochronie roszczeń zamawiającego, które mogą powstać na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o zamówienie publiczne. Ułatwia ono zamawiającemu egzekwowanie roszczeń przysługujących z tytułu kar umownych, odszkodowań czy wykonania zastępczego.

Dzięki zabezpieczeniu zamawiający może pokryć przysługujące mu wierzytelności z tytułu nieterminowego lub nienależytego wykonania zamówienia bez konieczności występowania na drogę sądową.

Wysokość zabezpieczenia należytego wykonania umowy

Zgodnie z art. 452 ustawy Prawo zamówień publicznych, zabezpieczenie ustala się w wysokości nieprzekraczającej 5% ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy. W wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych przedmiotem zamówienia lub ryzykiem związanym z jego realizacją, zamawiający może ustalić zabezpieczenie w wysokości do 10% ceny całkowitej podanej w ofercie.