Tablice rejestracyjne - rozszyfrowane!

Jakie województwo, jaka litera?

Pierwsza litera każdego cywilnego numeru rejestracyjnego oznacza województwo, w którym został zarejestrowany pojazd. Dzięki temu można błyskawicznie rozpoznać region Polski, z którego najpewniej pochodzi właściciel pojazdu. Pełna lista szesnastu wyróżników województw wygląda następująco:

·         B – województwo podlaskie
·         C – województwo kujawsko-pomorskie
·         D – województwo dolnośląskie
·         E – województwo łódzkie
·         F – województwo lubuskie
·         G – województwo pomorskie
·         K – województwo małopolskie
·         L – województwo lubelskie
·         N – województwo warmińsko-mazurskie
·         O – województwo opolskie
·         P – województwo wielkopolskie
·         R – województwo podkarpackie
·         S – województwo śląskie
·         T – województwo świętokrzyskie
·         W – województwo mazowieckie
·         Z – województwo zachodniopomorskie  

Większość wyróżników jest intuicyjnych i pochodzi albo od nazwy województwa (D – dolnośląskie, S - śląskie) bądź stolicy województwa (R – podkarpackie z siedzibą w Rzeszowie). Do tej grupy nie należą wyróżniki województw: kujawsko-pomorskiego (C), lubuskiego (F), łódzkiego (E), świętokrzyskiego (T) oraz warmińsko-mazurskiego (N). Żeby rozpoznać pojazdy z tych pięciu regionów, trzeba znać te wyróżniki na pamięć. 

W poprzednim systemie, obowiązującym w latach 1976-2000, nie było możliwe przypisanie jednej litery do jednego województwa. Do roku 1998 obowiązywał podział administracyjny, w którym istniało 49 województw. Poszczególne województwa posiadały co najmniej trzy dwuliterowe wyróżniki. Bazowane one były na nazwie województwa, więc niemożliwe było rozpoznanie lokalizacji na bazie pierwszej litery. Rejestracje zaczynające się od K można było znaleźć w różnych regionach Polski – na południowym wschodzie, w centrum, a także na północy kraju. Konkretnie w województwach: kaliskim, katowickim, kieleckim, konińskim, koszalińskim, krakowskim i krośnieńskim.

W okresie między reformą administracyjną z 1999 roku a wprowadzeniem nowego systemu rejestracji pojazdów w pierwszej połowie roku 2000 obowiązujące oznaczenia były wciąż używane. Powodowało to sytuację, w której pojazdy z jednego województwa mogły posiadać nawet 6 różnych pierwszych liter. Jedna i ta sama litera pojawiała się na początku rejestracji w kilku województwach. Nowy system rejestracji pojazdów był więc niezbędny. W niecałe 18 miesięcy został on opracowany i wprowadzony do użytku.

Dwa czy trzy znaki?

EL, GA, FG, KR, PZ, SC, ZS… CIN, DLU, KTT, OOL, TOS, WGM… Co sprawia, że część samochodów ma rejestrację rozpoczynającą się od dwóch, a część – od trzech znaków? Jaka jest różnica między LU a LUB, albo między RZ a RZE?  Każdy z tych wyróżników jest przypisany do danego powiatu bądź też miasta na prawach powiatu.

Dwuznakowe wyróżniki powiatu

Z reguły, dwoma znakami oznacza się samochody zarejestrowane w miastach na prawach powiatu, potocznie nazywanych powiatami grodzkimi. Status taki mają:

• miasta liczące ponad 100 tysięcy mieszkańców,
• niektóre miejscowości znajdujące się w dużych aglomeracjach (np. Piekary Śląskie, Sopot czy Świnoujście),
• zdecydowana większość stolic 49 województw z podziału administracyjnego obowiązującego w latach 1975-1998 (z wyjątkiem Ciechanowa, Piły i Sieradza)

Stosowanie dwuznakowych wyróżników na tablicach rejestracyjnych kierowane było faktem, że miejscowości takie zazwyczaj mają większą populację i większy ruch samochodowy. Z tego powodu potrzebują szerszych zasobów numerów rejestracyjnych. Wyjątkowym przypadkiem jest Warszawa, która ma aż 15 dwuliterowych wyróżników, przyporządkowanych dla poszczególnych dzielnic. Część z nich użyta jest wielokrotnie. Wesoła i Żoliborz korzystają z zasobów dla wyróżnika WX, natomiast Rembertów, Wilanów i Włochy – WW. Pojazdy zarejestrowane w tych dzielnicach można rozpoznać, sprawdzając ostatni znak numeru rejestracyjnego.

Wyróżniki występują na wszystkich rodzajach tablic rejestracyjnych. W obiegu od lipca 2018 roku są tablice samochodowe zmniejszone. Są one o tyle wyjątkowe, że zawiera się na nich jedynie cztery znaki. Pierwszy z nich to litera będąca wyróżnikiem województwa. Kolejne trzy znaki przypisane są do danego pojazdu. Od dwóch znaków rozpoczynają się również tablice indywidualne oraz tablice tymczasowe. W tych przypadkach pierwsza litera wciąż oznacza województwo, w którym pojazd został zarejestrowany. Drugim znakiem na takiej tablicy rejestracyjnej jest zawsze cyfra. Z kolei na tablicach profesjonalnych obok oznaczenia województwa występują dwie cyfry, które są przypisane do danego powiatu.

Trzyliterowe wyróżniki powiatu

Zdecydowaną większość wyróżników powiatu stanowią te trzyliterowe. Przyporządkowane one są dla powiatów ziemskich. Zazwyczaj, choć nie jest to regułą, wykorzystywane są pierwsze litery nazwy powiatu czy też miasta będącego jego siedzibą. Czasem używa się dalszych liter, przykładowo TSZ dla Staszowa (TST jest zajęte przez Starachowice) bądź też ZKL w Kołobrzegu (ZKO używane jest przez Starostwo Powiatowe w Koszalinie). Zdarzyć też mogą się takie wyróżniki jak SBL, nawiązującego do obu członów nazwy powiatu - w tym przypadku bieruńsko-lędzińskiego. Rzadkością są wyróżniki takie jak KTT (powiat tatrzański z siedzibą w Zakopanem) czy RBI (powiat bieszczadzki z siedzibą w Ustrzykach Dolnych), nienawiązujące w żaden sposób do miejscowości.

Wspomnieć trzeba również o tzw. powiatach obwarzankowych, czyli takich jednostkach, których siedzibą jest miasto nienależące do powiatu. Przyjmują one wyróżnik trzyliterowy, chociaż siedziba powiatu korzysta z wyróżnika dwuliterowego. Przykładem jest powiat kielecki (TKI, podczas gdy miasto Kielce używa wyróżnika TK) czy też powiat legnicki (DLE, gdy miasto Legnica korzysta z oznaczenia DL). Często można spotkać pojazdy takie na ulicach miasta będącego siedzibą powiatu i łatwo można wtedy ocenić, że kierowca najpewniej pochodzi z miejscowości położonej w najbliższej okolicy.

Nie można uznawać powyższego za zasadę mającą zawsze pokrycie w rzeczywistości, gdyż od każdej reguły znaleźć można wyjątki. Są takie powiaty grodzkie, które korzystają z trzyliterowych wyróżników. Jako przykład można przytoczyć Sopot (GSP) oraz Jastrzębie-Zdrój (SJZ). Tożsamo, występują również tablice rejestracyjne z wyróżnikami dwuliterowymi, chociaż rejestrowane były w powiecie ziemskim. Powiaty należące do tej grupy to między innymi powiat kędzierzyńsko-kozielski (OK) czy też legionowski (WL).

Co oznacza wyróżnik HPK?

Wspomniane wcześniej zostało 18 liter, które mogą rozpocząć numer rejestracyjny. Szesnaście z nich zostało opisane wcześniej i oznaczają one województwo, w którym pojazd został zarejestrowany. Pozostałe dwie litery to H oraz U.

Pojazdy służb strzegących bezpieczeństwa

Urzędy, które pilnują porządku publicznego, wykorzystują w swoich pojazdach służbowych literę H jako wyróżnik przeznaczenia pojazdu. Druga litera oznacza instytucję, do której zarejestrowany pojazd należy. I tak rejestracje zaczynające się od HA oznaczają przynależność do Centralnego Biura Antykorupcyjnego, HB to Służba Ochrony Państwa, HC – Służba Celno-Skarbowa (kiedyś – Służba Celna), pojazdy z rejestracją HK używane są przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencję Wywiadu, HM przyporządkowano Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, literami HP oznaczane są radiowozy Policji, nieużywane już HS przypisane było Kontroli Skarbowej, zaś oznaczenie HW wykorzystywane jest przez pojazdy Straży Granicznej. Trzecia litera w przypadku pojazdów Policji, Służby Celno-Skarbowej, Służby Celnej, oraz Kontroli Skarbowej oznacza lokalizację rejestracji danego pojazdu. Litery te nie pokrywają się z wyróżnikami województwa. W przypadku pozostałych służb trzecią literę wykorzystuje się jako wyróżnik danego pojazdu. Pamiętać trzeba, że pojazdy nieoznakowane służb mogą posiadać standardowe tablice rejestracyjne.

Wojskowe tablice rejestracyjne

Pojazdy wykorzystywane przez wojsko nie są rejestrowane na bazie lokalizacji. Żaden znak numeru rejestracyjnego nie oznacza miejsca rejestracji. Wykorzystywane są dwuliterowe wyróżniki, Pierwsza litera takiej rejestracji to U. Używana ona jest w tym miejscu tylko i wyłącznie przez pojazdy wojskowe. Nie ma możliwości, by jakikolwiek cywilny pojazd posiadał tablicę rejestracyjną rozpoczynającą się od U. Druga litera wyróżnika wojskowego oznacza rodzaj pojazdu. Ważny jest również ostatni znak rejestracji. Jeżeli jest nim litera T, to taka tablica rejestracyjna znajduje się na pojeździe gąsienicowym. Każdy inny znak oznacza pojazdy kołowe.

Na pierwszy rzut oka, system rejestracji pojazdów rzeczywiście może wydawać się skomplikowany. Ale absolutnie tak nie jest! Wystarczy odrobina wiedzy geograficznej, by od razu móc rozpoznać wszystkie rejestracji. Oznaczenia tablic rejestracyjnych nie stanowią już dla Ciebie zagwozdki. Pamiętaj o jeszcze jednej ważnej rzeczy. Nieważne, czy Twój pojazd ma rejestrację EL, SB czy CIN. Najtańsze polisy dla samochodów i motocykli z całej Polski znajdziesz w multiagencji Rydzowski Ubezpieczenia. Naszą ofertę ubezpieczenia samochodu poznasz teraz przez Internet.